U bent hier > BEHANDELINGEN > AANGEBOREN VAATANOMALIEN

Wat is een vaatanomalie?

Een vaatanomalie is een gelokaliseerde aanlegstoornis van de bloedvaten. Deze aantasting kan de haarvaten, de afvoerende of de aanvoerende bloedvaten, of de lymfevaten betreffen.

Op basis van hun natuurlijk gedrag in de loop van de tijd moeten twee verschillende soorten vaatanomalien onderscheiden worden: de hemangiomen enerzijds en de vasculaire malformaties anderzijds.

Hemangiomen

De diagnose hemangioma wordt veelal bij de geboorte gesteld aangezien deze letsels dan meestal al aanwezig zijn of vrij kort na de geboorte duidelijk zichtbaar zijn. Het zijn meestal oppervlakkige letsels, onregelmatig helderrood tot paars gekleurd, die variëren van grootte. In principe kunnen zij op elke plaats voorkomen. Zij komen vaker bij meisjes dan jongens voor. Vlak na de geboorte kennen zij een episode van snelle explosieve groei die met ulceratie (wondvorming) gepaard kan gaan. De diagnose wordt veelal klinisch gesteld, uiterst zelden is een bijkomend onderzoek nodig om de diepte van het letsel te bepalen. Na de explosieve groei krimpen de letsels vervolgens langzaam, tot op de leeftijd van 5-6 jaar enkel een verlittekende huidzone, al dan niet met resterende overmatige vaattekening, achterblijft die kan variëren in ernst.

In enkele gevallen dienen deze letsels ondanks hun uiteindelijke spontane involutie toch behandeld te worden:

1. Zeer grote snel groeiende letsels dienen door de kinderarts behandeld te worden met medicamenten die de groei remmen (b.v. cortisosteroiden), aangezien anders de ulceratie te uitgebreidt zal zijn en de uiteindelijk aangetast zone die achterblijft, te groot zal zijn.
2. Kleinere letsels die op een plaats liggen waardoor funktionele problemen kunnen onstaan, zoals bv in nabijheid van de oogkas, dienen chirurgisch behandeld te worden om definitieve funktionele stoornissen (bv het ontstaan van een lui oog) te voorkomen.
3. Grotere letsels, al dan niet op een opzichtige plaats, die toch uiteindelijk een belangrijk restlitteken zullen veroorzaken, dienen chirurgisch behandeld te worden indien dit op een eenvoudige wijze mogelijk is. Dit voorkomt dat het kind door zijn leeftijdsgenoten geplaagd wordt. Daarenboven zal een groot letsel toch uiteindelijk resulteren in een belangrijk resterend litteken dat latere correctie vergt.

Of Uw kind tot een van de laatste categoriën behoort dient overlegd te worden met Uw plastisch chirurg. Aangezien de letsels meestal zo verschillen van persoon tot persoon is een persoonlijk consult hiertoe onontbeerlijk.

Vaatmalformaties

Vaatmalformaties worden onderscheiden op grond van de aard van de bloedvaten die aangetast zijn. Deze letsels zijn vaak weinig zichtbaar bij de geboorte en worden meestal op latere leeftijd ontdekt. Zij groeien met dezelfde snelheid als de rest van het lichaam. De letsels komen evenveel voor bij jongens als bij meisjes. In tegenstelling tot hemangiomen kunnen de letsels diep gelegen zijn: tussen of in de spieren, in het bot, of elders. In de loop van de tijd neemt het volume van het aangetaste weefsel toe, waardoor klachten kunnen onstaan door druk op essentiële weefsels zoals zenuwen of de luchtpijp. Hormonale veranderingen, zoals bv een zwangerschap, kan de letsels groter doen worden.

Indien enkel de haarvaten aangetast zijn, spreken we van een capillaire malformatie ofwel van een wijnvlek. Meestal is de weefselaantasting bij dit type beperkt tot de huid en kan het letsel behandeld worden met een laser b.v de pulsed dye laser.

Indien de afvoerende grotere bloedvaten aangetast zijn spreken wij van een veneuze malformatie. Vaak is de overliggende huidzone eveneens aangetast en blauw-paars verkleurt. In deze letsels is de bloedstroom traag waardoor klonters kunnen optreden, die pijn veroorzaken. Daarnaast kan deze weefselspons op andere structuren, zoals zenuwen, drukken waardoor pijnklachten ontstaan.

Indien de lymphevaten aangetast zijn, spreken we van een lymfatische malformatie, soms zijn eveneens de afvoerende bloedvaten aangetast en spreken we van een lymfo-veneuze malformatie. Deze letsels veroorzaken voornamelijk klachten door vochtophoping en zwelling.

Tenslotte bestaan er arterio-veneuze malformaties, waarbij met name de aanvoerende bloedvaten belangrijk zijn aangetast, waardoor deze letsels een groot bloeddebiet vertonen en pulsaties zichtbaar of voelbaar zijn. Secundair treedt verwijding van de afvoerende bloedvaten op door de sterke stroom.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De meeste vasculaire malformaties kunnen van hemangiomen onderscheiden worden enkel op grond van hun natuurlijk verloop en lichamelijk onderzoek. Strikt genomen is verder onderzoek alleen aangewezen indien behandeling wegens klachten zoals pijn, volume toename, uitval van bepaalde zenuwen, verminderde functie of bloeding, wordt overwogen. Een MRI (magnetisch resonantie) onderzoek is hiervoor aangewezen. In tegenstelling tot hemangiomen kunnen de letsels niet medicamenteus behandeld worden.

Welke behandeling en wanneer?

Indien het letsel klachten veroorzaakt, is afhankelijk van de aard van het letsel, een curatieve (genezend) of palliatieve (klachen verminderd) heelkundige behandeling mogelijk. Soms kunnen conservatieve maatregelen zoals een dragen van een lokale drukkous ter plaatse van het letsel, al afdoende zijn op de klachten te verminderen. Duidelijk omlijnde letsels, met name in de ledematen, kunnen veelal curatief behandeld worden. Infiltrerende slecht afgelijnde letsels kunnen enkel verwijderd worden indien dit niet gepaard gaat met funktieverlies. In uitzonderlijke gevallen kan na zo'n onvolledige resektie het letsel zeer snel terugkomen. Meestal echter neemt dit enige jaren in beslag. Letsels gelegen in het hoofd-hals gebied zijn het moeilijkst te behandelen. Soms kan sclerotherapie (injectie van het letsels met een stof die verlittekening van het letsel veroorzaakt) enige verbetering geven.

Gezien de grote diversiteit in de uitgebreidheid, de aard, en de lokalisatie van de letsels, is een geïndividualiseerde benadering onontkomelijk. Dit betekent dat elke patient afzonderlijk gezien en onderzocht dient te worden om een specifieke uitspraak te kunnen doen over mogelijke behandeling van de aandoening.