U bent hier > BEHANDELINGEN > AANGEBOREN PIGMENTVLEKKEN

Wat is een aangeboren pigmentvlek

Een aangeboren pigmentvlek is een huidzone, met een verhoogde concentratie aan meer oppervlakkig gelegen pigmentcellen dan elders in de huid, die reeds bij de geboorte aanwezig is. De letsels komen voor bij ongeveer 1% van de bevolking. Zij worden ingedeeld op basis van hun grootte: kleiner dan 1.5 cm diameter, tussen de 1.5 en 19.9 cm diameter, en groter dan 20 cm diameter ook wel giant nevi genoemd. Met name deze laatste groep van zeer grote letsels vormen een risikogroep. Namelijk patienten met deze grote letsels hebben een risiko tussen de 5 en 15% om tijdens hun leven een kwaadaardige ontaarding (melanoom) van dit pigmentletsel te ondergaan. In 70% van de gevallen vindt dit plaats op een leeftijd jonger dan 10 jaar. Omwille van dit gevaar wordt geadviseerd deze letsels om jonge leeftijd zoveel mogelijk heelkundig te verwijderen.

Welke behandeling en wanneer?

Indien er bij de geboorte sprake is van een grote zone van zeer donkere pigmentatie, is het aangewezen deze zone voor de leeftijd van 10 dagen te behandelen middels curretage of dermabrasie. Bij deze behandelingswijze wordt onder algemene verdoving de overgrote hoeveelheid van pigmentcellen als het ware van de huid afgeschraapt. Namelijk gedurende de eerste 2 weken na de geboorte zij deze cellen nog voornamelijk in de opperhuid gelegen en verplaatsen zij zich pas daarna langzaam naar de dieper gelegen lederhuid. Bovendien worden zij meer adherent naarmate de leeftijd vordert. Het overgrote deel van de pigmentcellen kan dus verwijderd worden met als resultaat een oppervlakkige schaafwonde. Deze schaafwonde geneest in de loop van ongeveer 10 dagen zonder littekenvormig, mits adequaat verzorgd. Gedurende deze periode is een ziekenhuis verblijf van de baby noodzakelijk.

Helaas blijven desalniettemin pigmentcellen achter, waardoor uiteindelijk de huid donkerder en dikwijls meer behaard blijft. De diep zwarte pigmentatie is echter verdwenen. Hoewel behandeling op latere leeftijd noodzakelijk blijft, is het aantal pigmentcellen belangrijk verminderd met een betere esthetiek als resultaat. Het risiko op ontaarding van resterende pigmentcellen blijft echter bestaan aangezien 2/3 van de ontaardingsgevallen optreedt in de diepere lederhuid. Volledige verwijdering inclusief de betrokken haarfollikels blijft dus noodzakelijk.

Definitieve behandeling

Zodra het kind de leeftijd van ongeveer 4 tot 5 jaar bereikt heeft is bij een groot deel van de patienten definitieve heelkundige behandeling onder narcose mogelijk. Hierbij wordt de aangetast huid tot op het niveau van het onderhuidse vet verwijderd en vindt een reconstructie van deze aangetaste huidzone plaats.

Reconstructiemogelijkheden

  1. Seriele excisie: Bij niet te grote letsels op de romp of ledematen is het mogelijk de vlek in 2 of 3 stappen te verwijderen via een elipsexcisie waarbij de wonde onmiddelijk primair gesloten wordt. In de eerste stap wordt dus het centrum van de vlek verwijderd en de navolgende stap(pen) de buitenste randen. Er blijft een litteken achter van minstens de lengte van het letsel. Initieel kan het litteken verbreedt zijn, waardoor secundaire correctie op volgroeide leeftijd noodzakelijk kan zijn. Kleinere complicaties zoals een nabloeding, infectie, of vertraagde wondgenezing kunnen wel eens voorkomen.
  2. Heelkundig verwijderen van de vlek en sluiten van het defect door weefsel uit de directe omgeving te verplaatsen. Hierdoor zal het aangebrachte weefsel dezelfde kleur en textuur hebben als zijn omgeving. De vlek zal verwijderd zijn, echter ten koste van bijkomende littekens in de omgeving, die mogelijks initiëel verbreedt kunnen voorkomen. Er wordt gestreeft de littekens in een zo onopvallende plaats als mogelijk aan te brengen. Kleinere complicaties zoals een nabloeding, infectie, of vertraagde wondgenezing kunnen voorkomen. Secundaire littekencorrectie op volgroeide leeftijd kan noodzakelijk zijn.
  3. Heelkundig verwijderen van de vlek en sluiten van het defect met huidgreffes.
    De huidgreffes worden liefst genomen op een onopvallende plaats. Deze techniek veroorzaakt geen bijkomende littekens in de omgeving. Bij deze techniek zal pas 5 dagen na de ingreep bepaalt kunnen worden of de greffe volledig of gedeeltelijk gepakt heeft. Na een viertal weken is bijkomende druktherapie met drukkledij en/of silicone noodzaklijk, veelal gedurende een periode van 1 jaar. De resultaten kunnen zeer goed zijn, hoewel altijd een licht kleurverschil met de omgevende huid zichtbaar zal blijven. Het belangrijkste risico is dat de greffe, meestal door een infectie of nabloeding, niet pakt en de ingreep opnieuw uitgevoerd moet worden. In uitzonderlijke gevallen geneest de greffe met wild vleesvorming aan de rand van de greffe. Langdurige druktherapie kan noodzakelijk zijn.
  4. Weefeselexpansie
    Bij deze techniek zijn altijd minstens twee ingrepen noodzakelijk. Tijdens de eerste ingreep worden ballonetjes geplaatst onder de gezonde huid aan de randen van de pigmentvlek. Als de wonde na een drietal weken genezen is, worden deze ballonetjes in de loop van een drietal maanden langzaam gevuld. Hiertoe wordt wekelijks via een onderhuidse poort water in de ballonetjes gespoten. Hierdoor wordt de omgevende huid langzaam uitgerekt. Zodra het gewenste volume bereikt is, wordt de tweede ingreep uitgevoerd. De pigmentvlek en ballonetjes worden verwijderd en het uitgerekte omgevende weefsel wordt gebruikt om het defect te sluiten.

    Complicaties specifiek voor de expansie periode zijn verbreding van het litteken, en zelden wondvorming met infectie van de expander en de noodzaak deze te verwijderen.

Wie komt voor welke behandeling in aanmerking?

Gezien de grote diversiteit in presentatie van aangeboren pigmentvlekken qua kleur, grootte, uitgebreidheid, lokalisatie, en beharing is een geïndividualiseerde aanpak onoverkomelijk. Bij elke patient zal in gemeenschappelijk overleg op de consultatie de meest geschikt techniek, of eventueel combinatie van technieken, gekozen worden.

Komt een laserbehandeling in aanmerking?

Resufacing lasers zoals de CO2 laser komen in principe niet in aanmerking om het pigmentletsel zelf te behandeling. Namelijk bij deze techniek worden de pigmentcellen als het ware verdampt en kan er dus geen verder weefselonderzoek naar eventuele kwaadaardige ontaarding volgen.

Indien er echter sprake is van een belangrijke overmatige beharing, kan een ontharingslaser met succes toegepast worden indien de haren donker zijn en geen restpigmentatie aanwezig is.